Er zijn van die spellen die maar door een relatief kleine groep gamers worden gespeeld. Sterker nog, er zijn hele (sub)genres die enkel een select groepje liefhebbers weten te bekoren. Vaak heeft dit te maken met de belachelijk hoge moeilijkheidsgraad en de steile leercurve van een dergelijk spel. Casual gamers zullen het dan ook al snel opgeven. Het genre waar ik in dit geval in het bijzonder aan moet denken, zijn de beruchte shoot ‘em ups, ook wel liefkozend shmups genoemd. Je hebt ze in allerlei vormen en maten. Horizontaal en verticaal scrollend, 2D en 3D, met slechts een wapen ter beschikking tot upgrades waar zelfs het Amerikaanse leger jaloers op zou worden.. Het moge duidelijk zijn, er is genoeg variatie te vinden zodat er voor ieder wel wat wils is. Een ding hebben ze allemaal gemeen: schiet alles naar de klote!!
Het leek mij wel leuk om er daar enkele van te bespreken, vooral nu mijn collega Ronald ook in die hoek bezig is.
Compile
Meerdere gamedevelopers vinden hun oorsprong, danwel hun hoogtijdagen op de MSX. Konami is waarschijnlijk veruit de bekendste, verantwoordelijk voor tal van klassiekers, waaronder ook allerlei shmups. Daar wil ik later eens een keer meer aandacht aan besteden.
Compile staat voor mij op een goede tweede plek. De eerder door mij besproken Rune Master-serie heeft daar zeker aan bijgedragen, al genieten ze meer bekendheid van de vele shooters die ze hebben uitgebracht. Ik wil me focussen op de twee titels die ik zelf het meeste heb (uit)gespeeld, te weten Aleste en Aleste 2.
Zanac
Voordat ik over die spellen kan beginnen, moet ik eerst even wat kwijt over Zanac, een naam die menig gamer misschien wat bekender voorkomt. Deze shooter uit 1986 heeft heel wat weg van Xevious, een andere klassieker uit het genre. Doorgaans word je in dit soort spellen bestookt door wave na wave aan vijanden. Wat Zanac zoveel anders maakt dan de toen gangbare shmups, is dat het een adaptieve AI heeft. Dit houdt in dat het spel zich aanpast aan het gedrag van de speler. Hoe langer je in leven blijft en hoe meer power-ups je vergaart, hoe meer verschillende en sterkere tegenstanders je voor de kiezen krijgt. Ondanks de eentonige achtergronden, zorgt dit er voor dat het spel toch elke keer weer enigszins anders aanvoelt.
ALESTE
In zekere zin is Aleste (1988) te zien als spirituele opvolger van Zanac. Het hanteert hetzelfde AI-principe, waardoor elke speelbeurt net iets anders is. De graphics zijn drastisch aangepakt, waardoor het er nu stukken gedetailleerder en kleurrijker uitziet, heel wat anders dan de saai aandoende voorganger. Het valt vooral op dat de achtergrond zo vloeiend voorbij scrollt, iets wat niet zo vanzelfsprekend is op de MSX2. Vanwege hardwarematige beperkingen is scrollen een ‘bekend probleem’ van het apparaat. Echter zijn daar enkele creatieve programmeertrucjes voor om dat te omzeilen, en Compile laat met dit spel zien dat ze daar goed mee overweg kunnen.
De muziek is een feest voor het oor, met enkele van de beste soundtracks die de MSX2 te bieden heeft. Dus ook op dit gebied laten ze veel developers achter zich.
Je begint het spel met een enkelschots primair wapen en een secundair wapen dat je alle kanten op kunt schieten. Gaandeweg kun je P-tjes verzamelen om je standaardwapen uit te breiden tot vier kogels tegelijk. Tevens geven deze power-ups je een halve seconde onkwetsbaarheid, iets wat zeker geen overbodige luxe is bij al het geweld dat zich op je scherm zal ontpoppen.
De secundaire wapens zijn ook weer een verhaal apart, doch vrij standaard voor een beetje shmup-liefhebber. Je hebt de keus uit acht(!) verschillende wapens, waaronder lasers en defensieve schilden. Dit wordt heel simpel aangegeven door rode capsules met het cijfer 1 t/m 8 erin. Als je meerdere keren hetzelfde cijfer oppikt, krijgt je wapen een upgrade. Het nadeel van deze wapens is dat ze maar een beperkte tijdsduur of ammo hebben. Dit zorgt ervoor dat je soms met mate je secundaire wapen dient te gebruiken, als je tenminste hetzelfde wapen wilt behouden. Power-ups zijn er in overvloed, dus als je eenmaal een leven verliest (one hit kills), kun je er vrij snel weer eentje pakken.
De levels an sich zijn vrij leeg; de actie vindt zich nagenoeg alleen in de lucht plaats. Enige uitzondering hierop zijn de (tussen)bazen die je her en der in de levels tegenkomt. Dit zijn stationaire groundbases die een stortvloed aan kogels over je uitkotsen. Zaak is dus om deze zo snel mogelijk onschadelijk te maken!
Het spel is later in aangepaste versie geport naar Sega’s Master System, onder de naam Power Strike.
ALESTE 2
Een jaartje later komen ze al met het volgende deel op de proppen. Eigenlijk is het nagenoeg hetzelfde spel, met hier en daar enkele toevoegingen. De meest opvallende is het nieuwe grafische jasje. Nog meer details, nog kleurrijker, en nog vloeiender scrollend. Naast de eveneens toffe muziek, hebben ze nu een paar zinnen gesproken tekst toegevoegd, voor nét dat kleine beetje extra. Ook heb je nu de luxe om zelf vanaf het begin al een secundair wapen te kiezen. Mocht je een leven verliezen, dan begin je standaard weer met deze power-up.
Heel veel meer kan ik er eigenlijk niet over vertellen, behalve dat ik persoonlijk het tweede deel wat pittiger vind, afhankelijk van de ingestelde moeilijkheidsgraad. Komt waarschijnlijk doordat ik vroeger vaker het eerste deel heb gespeeld, en daar dus wat beter bekend mee ben. Dat lag ook grotendeels aan het feit dat we thuis een gecrackte versie van het spel hadden, waardoor je met oneindig levens kon spelen. Dan werd het dus een eitje om door elk level heen te komen, je hoefde je nergens zorgen om te maken als je om de zoveel seconden weer af ging. Pas toen ik jaren later de reguliere versie ging spelen op een emulator, kwam ik er achter dat het spel zich aanpast aan je speelgedrag. Toch wel leuk dus dat een oud spel je na al die tijd toch nog weet te verrassen!
Al met al kan ik beide delen van harte aanraden, als je wel van een uitdaging houdt. De spellen zijn interessant genoeg om naar terug te blijven komen, en om ze uit te spelen dien je stevig in je schoenen te staan! Compile heeft nog meer shooters uitgebracht, ook nog enkele meer in de Aleste-reeks, maar daar ben ik zelf (nog) niet bekend mee. Misschien iets voor toekomstige reviews..?