Het verhaal van de NeoGeo Pocket is er eentje van wanhoop, goede bedoelingen en fatale keuzes. Het korte leven van deze handheld begon eind jaren 90 van de vorige eeuw in Osaka, Japan. Eikichi Kawasaki was eigenaar en oprichter van de arcade gigant SNK. Hij had slechts één wens: zijn bedrijf van faillissement behoeden.
SNK was in de jaren 90 een heus begrip in de arcadescene dankzij hun NeoGeo MVS hardware. Door de opkomst van krachtige thuisconsoles en ongeëvenaarde software piraterij kromp de markt voor geldverslindende speelmachines echter sterk in. De Hyper NeoGeo 64 moest in 1997 het tij keren, maar al gauw bleek dat gamers niet op 3D SNK games zaten te wachten.
De Hyper NeoGeo 64 flopte, wat ongetwijfeld de nodige paniek in Osaka zaaide. Als 3D games al niet genoeg zijn waar moet je als hardware fabrikant immers dan nog je heil in zoeken? Blijkbaar in een handheld systeem. Een kat in het nauw maakt rare sprongen en SNK meende te kunnen slagen in een markt waar bedrijven als Sega en Atari eerder nog faalden.
De zwart-wit NeoGeo Pocket kwam in Japan uit op 28 oktober, 1998. Het beeldscherm was met een schermresolutie van 160 x 152 pixels nauwelijks groter dan dat van de oeroude GameBoy, maar de hardware zelf was wel degelijk krachtiger. De meest kenmerkende eigenschap van het systeem was de microswitch joystick, die uitermate precies bestuurde.
Typerend was de beroerde timing van SNK. Ze moesten niet alleen opboksen tegen het fenomeen Pokémon, maar Nintendo stond ook op het punt om de GameBoy Color uit te brengen. De originele GameBoy had al een indrukwekkend rijtje rivalen te kijk gezet, maar met een zwart-wit scherm was de NGP bij voorbaat al gedoemd te mislukken.
SNK kon in eerste instantie dan ook geen ondersteuning van third parties vergaren, waardoor ze genoodzaakt waren om de ontwikkeling van games geheel op zichzelf te nemen. Samen met hun dochterondernemingen Saurus en Yumekobo ontwikkelden ze in totaal slechts tien games voor de NGP, veelal miniatuur versies van hun populaire arcade games.
Met Neo Cup 98, Baseball Stars en Pocket Tennis was er in ieder geval geen gebrek aan sportgames. Indrukwekkender waren Samurai Shodown! en The King of Fighters R-1. Deze twee games betekenden een doorbraak voor handheld vechtgames, simpelweg vanwege de joystick. De overige vijf games waren helaas een stuk minder interessant en het is niet vreemd dat SNK in 1999 alweer de stekker uit de NGP trok. Maar men deed dit niet om de handdoek in de ring te gooien. In tegendeel, 1999 zou het jaar van de NeoGeo Pocket Color worden!
Lang leve de NGPC
De NeoGeo Pocket Color is in feite niks meer dan een NGP met een kleurenbeeldscherm. Aangezien de GameBoy Color in 1999 de handheld markt dicteerde was kleur eigenlijk een minimum vereiste voor deelname. Beter laat dan nooit en SNK had zo veel vertrouwen in het systeem dat het wereldwijd op de markt werd gebracht. Nou was dat vertrouwen wellicht een beetje misplaatst, maar feit is wel dat deze underdog veel te bieden had.
De belangrijkste verbetering ten opzichte van het zwart-wit model was eigenlijk niet het beeldscherm, maar de softwareondersteuning. SNK was nog steeds hofleverancier, maar opeens waren er ook games van Namco, Taito en Sega verkrijgbaar. Of je als gamer echt iets had aan Pac-Man en de zoveelste Puzzle Bobble is maar de vraag, maar het was zeker een positief signaal. SNK had wel de pech dat Bandai rond dezelfde tijd met de WonderSwan op de markt kwam, die in Japan veel games wegkaapte.
Op 1 oktober konden we in Europa aan de slag met de NGPC. Winkeliers hadden duidelijk hun twijfels, want grote speelgoedwinkels als Bart Smit en Intertoys besloten om de NGPC niet te verkopen. Gelukkig durfden zaken als Dixons en Free Record Shop het wel aan om wat ruimte voor deze toffe handheld vrij te maken. Ze zullen er niet rijk van zijn geworden, maar menig fan is ze dankbaar dat ze het risico hadden genomen.
Het systeem had een zeer robuuste launch line-up. Zo waren NeoGeo Cup 98 Plus, Pocket Tennis Color en Neo Turf Masters de weinig originele, doch welkome sporttitels die het systeem vergezelde. Ook de vechtgames waren weer van de partij, deze keer in de vorm van Samurai Shodown! 2, Fatal Fury – First Contact en The King of Fighters R-2.
Laatstgenoemde is de handheldversie van The King of Fighters ’98 en was voor veel fans de doorslaggevende reden om een NGPC in huis te halen. Het was niet alleen een puike vechtgame, maar ook een stukje progressieve gamegeschiedenis. Je kon de NGPC game namelijk via een speciale kabel linken met de Dreamcast versie van KoF ’98.
Een andere opvallende launchtitel was Metal Slug 1st Mission. De game was niet geheel getrouw aan de speelstijl van de arcade Metal Slugs, maar zorgde toch voor aardig wat knalplezier. Ook de Pokémon generatie werd niet vergeten. Biomotor Unitron was een RPG-achtige game waarin je robotonderdelen moest verzamelen in willekeurig gegenereerde dungeons.
De NGPC was populair onder veeleisende handheld gamers, maar het systeem vond zijn draai pas echt rond de jaarwisseling. SNK was namelijk samenwerkingsverbanden aangegaan met Sega en Capcom, iets waar gamers de vruchten van zouden plukken. Meer dan een decennium voordat Reggie Fils-Aime op E3 de woorden “unprecendented partnership” in zijn mond durfde te nemen dropten SNK en Capcom de bom op hun fans: SNK vs Capcom was een feit.
SNK vs Capcom was de belangrijkste release op de NGPC in 1999 en kwam in twee varianten: een vechtgame en een kaartspel. Match of the Millennium is voor veel gamers nog steeds de reden om zich te verdiepen in de NGPC, terwijl CardFighter’s Clash één van de meest verslavende handheldgames aller tijden is.
Het feest was helemaal compleet met de release van Sonic Pocket Adventure. Al die arcadegames op zakformaat waren natuurlijk leuk en aardig, maar Sonic sprak een veel groter publiek aan. Dit trio van hoogwaardige games kon op positieve recensies rekenen en werd in Amerika zelfs bijgestaan door TV spotjes. De NGPC zat in de lift en de topmannen van SNK mochten zich heel even in een droom wanen.
Het einde van een tijdperk
De meeste dromen zijn echter bedrog. De hoge productiviteit van SNK was geheel ten spijt, want in 2000 dreigde alsnog het gevreesde faillissement. Dankzij een groot gebrek aan inkomsten was eigenaar Kawasaki genoodzaakt om zijn bedrijf aan de hoogste bieder te verpatsen. Dit bleek Aruze Ltd. te zijn. Een onbekende naam in het Westen, maar een grote speler op het gebied van Japanse gokkasten.
Aruze greep met harde hand in en haalde de NGPC begin 2000 van de Westerse markten. Vlak voor het sluiten van het Britse kantoor wisten enkele topgames toch nog de markt te bereiken. SNK Gals Fighters, Faselei, Last Blade en Cotton toonden aan dat er nog veel muziek zat in de NGPC, maar voor de nieuwe eigenaar had dit totaal geen prioriteit.
In Japan mocht het systeem nog een jaartje doormodderen. Veel Westerse fans hadden ongetwijfeld graag games als Ogre Battle Gaiden, Rockman Battle & Fighters en Biomotor Unitron 2 aan hun collectie toegevoegd, maar dat mocht niet zo zijn. Het systeem kreeg in 2001 wel nog een waardig afscheid in de vorm van CardFighter’s Clash 2, een laatste herinnering waarom we allemaal in het NGPC bootje gestapt waren.
In 2001 viel tevens het doek definitief voor SNK. Ook met de financiële impuls van Aruze was er geen redden meer aan en verdween de originele incarnatie van het bedrijf van het toneel. Ondanks de beste bedoelingen en indrukwekkende softwareoutput zaten er gewoon te veel zaken tegen. De originele NGP had bij voorbaat geen kans tegen de GameBoy Color en de NGPC was niet lang genoeg op de markt om meer dan een kleine groep fans voor zich te winnen.
Tegenwoordig lijkt de NGPC grotendeels vergeten. Aan de kwaliteit van de games ligt het niet, maar ze zijn niet in digitale vorm op moderne systemen te krijgen. Een service a la Virtual Console op de 3DS zou voor de hand liggen, maar blijkbaar is hier niet genoeg vraag naar. Interessant genoeg zijn er wel nog ontwikkelingen in de homebrew scene. Het meest toonaangevende is Flavor’s vertaalproject om CardFighter’s Clash 2 in het Engels speelbaar te maken. De game is ondertussen voor een groot deel vertaald en om de ervaring extra authentiek te maken heeft dezelfde Flavor ook een indrukwekkende flashcard genaamd “Neo Pocket Flashmasta” ontwikkeld. Het was blijkbaar nog lastig om het beveiligingsprotocol van de NGPC te omzeilen, maar het is deze enthousiaste doe-het-zelver toch mooi gelukt.
Een onverwachte ontwikkeling is de Super NeoGeo Pocket, die in maart 2013 opeens op Youtube verscheen. Dit is een adapter voor de NeoGeo AES waarmee je NeoGeo Pocket games op je TV kan spelen. Een prachtig staaltje technologie, hoewel er op dit moment maar eentje bestaat. Dat is dan weer jammer.
Een opvallende verschijning in december 2012 was de NeoGeo X, een nieuwe NeoGeo handheld. Wat meteen opvalt aan dit systeem is dat het eenzelfde soort joystick heeft als de NGPC. De inspiratie is overduidelijk, maar het is geen origineel SNK product. Het is gemaakt door het Amerikaanse Tommo Inc. en is een emulatiesysteem waarop je NeoGeo AES games kan spelen. De kwaliteit laat dermate te wensen over dat SNK Playmore het contract met Tommo in 2013 al ontbond.
Voorlopig rest dus alleen de herinnering aan de NGPC. Het was een vooruitstrevend systeem dat met een console kon linken voor dataoverdracht, een ingebouwde horoscoop had en over een geweldige joystick beschikte. Het is de definitie van een niche videogame systeem, met een interessante geschiedenis en een frisse software line-up. Deze schrijver is in ieder geval blij dat hij ooit aan het avontuur is begonnen.